Uniform

Uniform betekent eigenlijk dat alles gelijk is. Dit geldt bij de schutters voor de kleding. Die moet hetzelfde zijn. Dat wat je dan draagt noemen ze een uniform.

In een schuttersvereniging hebben sommigen een bepaalde functie. De ene functie is net iets belangrijker dan de andere. Vaak herken je dit aan de hoofddeksels of versieringen op het uniform zoals sjerpen, strepen en sterren of pluimen op de hoed.

De officieren herken je aan hun kleurrijke uniformen, versierd met tressen. Tressen zijn versieringen van gevlochten gouden, zilveren of rode draden op de kragen, schouders en mouwen.

Uniform – verdieping

Uniform betekent eigenlijk dat alles gelijk is. Dit geldt bij de schutters voor hun kleding: die moet overeenkomen.

In een schuttersvereniging hebben sommigen een bepaalde functie. De ene functie is net iets belangrijker dan de andere. Vaak herken je dit aan de hoofddeksels of versieringen op het uniform zoals sjerpen, strepen en sterren of pluimen op de hoed.  De officieren herken je aan hun kleurrijke uniformen, versierd met tressen.

Geschiedenis van de uniformen

Door de eeuwen heen hebben de schutterijen van het platteland weinig zorg (en geld) besteed aan uiterlijk vertoon. Een kiel, handschoenen, een hoed en een riem vormden naast het eigen geweer de belangrijkste schuttersattributen. Aan het einde van de 19de, en meer nog aan het begin van de 20ste eeuw, komt daarin verandering. De één had nog een uniform van een of ander legeronderdeel, de ander had nog een sjako van zijn opa die onder de Fransen had moeten dienen. Ook bij de schutterijen in de steden worden het zondagse pak met pet stilaan ingeruild voor een uniform. Eerst worden de officieren en de generaal voorzien van een passend kostuum. Later wordt de hele schutterij geüniformeerd.

​Er worden rond de wisseling naar de 20ste eeuw steeds vaker ‘moderne’ schuttersfeesten georganiseerd, waar verenigingen elkaar treffen. Mede om zich te manifesteren als een samenhangend geheel, uniformeerden de schutterijen de kleding van hun leden. In de keuze van de outfit herkennen we de twee hoofdtakken die uit de centrale stam van het schutterswezen zijn ontsproten: de beschermers en de broeders. De verenigingen die hun uiterlijk enten op de beschermende taken, kiezen voor een militaire snit. De schutterijen die het accent op broederschap leggen, dragen gildekleding.

Naast de uniformering gaat de schutterij zich vanaf 1900 ook steeds meer voorzien van militaire onderscheidingstekens. Ook werden er nieuwe functies gecreëerd. Die hadden vaak geen binding met het schutterswezen, maar kwamen enkel en alleen uit een militaire traditie. Een voorbeeld hiervan is de marketentster. Die kwam vroeger niet voor bij de schutterij, maar van haar is wel bekend is dat zij eertijds met de legers meetrok. De eerste marketentster stapte in 1973 mee op in de schutterij en ze heeft sindsdien veel navolging gekregen. Sinds circa 2010 meten vrouwen zich opnieuw een rol toe binnen de schutterij: de hofdame.

Het militaire karakter is dus een eeuwenoud kenmerk van de schutterij.

Categorie

Afhankelijk van het soort uniform dat een schutterij draagt, behoort de schutterij tot een bepaalde categorie of exercitie waarin zij worden beoordeeld.

Er bestaan vijf exercitievormen:

Meestal is het uniform gebaseerd op militaire uniformen. Manschappen in militaire outfit dragen vaak een geweer op de schouder.

Gildekostuums zijn gebaseerd op kledij die eeuwen geleden gedragen werden. Een gilde was een vereniging voor mensen met hetzelfde beroep, bijvoorbeeld het timmermansgilde. Vaak worden de voorbeelden gevonden op oude schilderijen. Bij deze kostuums horen geen moderne geweren (achterladers), maar historische wapens zoals  spiesen of pieken, zwaarden, muskettten (voorlader geweren), hellebaarden, partizanen, goedendags, kruisbogen, enz.

Beoordeling ‘Mooiste geheel’

Een jury beoordeelt tijdens de optocht voor elke categorie een wedstrijd ‘Mooiste geheel’. Ze kijkt dus of alle kleding wel gelijk is, of het goed past en mooi onderhouden is. Als dit allemaal klopt, dan kan de schutterij in haar categorie een prijs winnen in dit wedstrijdonderdeel.

Op enkele plaatsen is er verdieping aangebracht aan de inhoud van deze website.
Deze aanvulling kan gelezen worden door ‘>’ van de 2 grijze blokjes aan te klikken, zoals hier aan de rechterkant is weergegeven.

De website WijSchutterij is geïnitieerd door de OLS Federatie met behulp van Cultuurpad en Provincie Limburg.
Deze website wordt gebruikt door scholen bij de invulling van lessen of ter voorbereiding van deelname aan het Kinjer-OLS.

Verdieping

Door ‘<' van de 2 grijze blokjes aan te klikken, keer je terug naar de oorspronkelijke tekst.

Deze verdieping is aangebracht voor volwassenen die meer willen weten over bepaalde onderwerpen.

De website WijSchutterij is geïnitieerd door de OLS Federatie met behulp van Cultuurpad en Provincie Limburg.
Deze website wordt gebruikt door scholen bij de invulling van lessen of ter voorbereiding van deelname aan het Kinjer-OLS.

feedback_mix.png